Ustawa Kamilka i osoby zaufania publicznego w parafiach

Ustawa Kamilka weszła w życie 15 lutego br. Została uchwalona po tragicznej śmierci ośmioletniego Kamilka z Częstochowy, który został brutalnie skatowany przez ojczyma. Celem nowych przepisów jest zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony dzieci oraz spowodowanie szybkiego i skutecznego reagowania na ich krzywdę. Nowela zmieniła m.in. przepisy dotyczące wysłuchania dziecka przez sąd. Wysłuchanie dziecka będzie mogło nastąpić raz w toku postępowania, chyba że dobro dziecka wymaga ponownego przeprowadzenia tej czynności lub taką potrzebę zgłasza samo dziecko. Ustawa reguluje także, że dziecko przed sądem ma swojego reprezentanta. W sytuacji jeśli opiekun lub rodzic nie może podjąć się tej funkcji, rolę tę mogą pełnić adwokaci i radcy prawni. Nowe przepisy wprowadzają też obowiązek dla sędziów, którzy orzekają w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, by brali udział w specjalistycznych szkoleniach i uczyli się lepiej dbać o dobro dziecka w sytuacji sporu między rodzicami albo opiekunami oraz wiedzieli, jak rozpoznawać, czy dziecko doświadcza przemocy. Ponadto na mocy ustawy Kamilka wszystkie placówki, które pracują z dziećmi np. szkoły, przedszkola, schroniska młodzieżowe, instytucje kulturalne, kluby sportowe, parafie, hotele czy podmioty turystyczne, miały czas do 15 sierpnia na opracowanie i wdrożenie Standardów ochrony małoletnich, czyli dokumentu zawierającego zbiór zasad i procedur postępowania w sytuacji krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego. Większość placówek oświatowych oraz innych instytucji, gdzie przebywają dzieci, ma opublikowane Standardy ochrony małoletnich na swoich stronach internetowych. W dokumentach tych zawarte są m.in. zasady rekrutacji nowych pracowników. Przed zawarciem umowy o pracę dana osoba musi przedstawić pracodawcy zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, przeciwko życiu i zdrowiu człowieka, czy też za przestępstwa dotyczące fizycznego i psychicznego znęcania się nad najbliższą osobą. Ponadto dana placówka, w ramach tzw. podwójnej kontroli, dokonuje sprawdzenia pracownika w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Jeżeli w trakcie weryfikacji okaże się, że osoba figuruje w KRK lub RSPTS, nie może ona podjąć pracy ani działalności związanej z opieką nad dziećmi. Pracodawca ma obowiązek odmówić zatrudnienia lub natychmiastowo rozwiązać umowę z taką osobą. Podwójna weryfikacja w KRK i RSPTS jest kluczowym elementem prewencji, który ma na celu eliminację ryzyka zagrożeń związanych z przemocą i przestępstwami w otoczeniu dzieci.
Weryfikacji powinni podlegać wszyscy pracownicy oraz współpracownicy, którzy mają bezpośredni kontakt z dziećmi. Obejmuje to nie tylko nauczycieli czy opiekunów, ale również osoby prowadzące zajęcia dodatkowe, trenerów sportowych i wolontariuszy. Szkoły, przedszkola i inne instytucje organizujące działalność z dziećmi musiały zweryfikować w ten sposób wszystkich pracowników zatrudnionych po 15 lutym 2024 r., bez względu na to, czy była to umowa o pracę, umowa zlecenia czy porozumienie wolontariackie.

Kim są osoby zaufane w parafiach?
Ustawa Kamilka dotyczy także parafii. Proboszczowie powinni wyznaczyć w swoich parafiach tzw. osoby zaufane, czyli osoby cieszące się zaufaniem społecznym, które będą odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach dotyczących przemocy. Zadzwoniliśmy do kilku parafii na terenie powiatu milickiego z zapytaniem, czy proboszczowie wyznaczyli już osoby zaufania publicznego.
Jedną z parafii, która wywiązała się z prawnego obowiązku, jest parafia Wniebowzięcia NMP w Cieszkowie, która ma opublikowane na swojej stronie internetowej standardy ochrony dzieci i młodzieży oraz podany nr tel. do osoby zaufanej (tel. 781 269 011). Osobą tą jest 31-letnia Patrycja Kuriata z Cieszkowa, prywatnie mężatka i mama 2 dzieci, która na co dzień pracuje jako rejestratorka medyczna w cieszkowskim gabinecie stomatologicznym GoldDent, a w wolnych chwilach aktywnie działa w oratorium przy cieszkowskiej parafii, współorganizując z innymi rodzicami półkolonie letnie i zimowe, mikołajki oraz inne wydarzenia dla dzieci i młodzieży.
– Ks. proboszcz Piotr Strykowski powołał zespół ds. prewencji, a ja zostałam wyznaczona na osobę zaufaną, która powołana jest do przyjmowania zgłoszeń w przypadku naruszenia standardów lub zaistnienia incydentów przemocy. Jeżeli dziecko nie czuje się bezpiecznie, doświadcza przemocy, jest zastraszane i jego prawa są łamane w naszej parafii, może zgłosić się z tym do mnie. Osoba zaufana nie może na własną rękę podejmować działań służących wyjaśnieniu podejrzeń i zarzutów lub weryfikacji zgłaszanych faktów, jednakże współpracuje ściśle z osobą odpowiedzialną za interwencję np. policją. Osoby zaufane są oczywiście zobowiązane do zachowania poufności – wyjaśnia Patrycja Kuriata.
W parafii św. Macieja Apostoła w Trzebicku ks. proboszcz Tomasz Jakubowski na osobę zaufaną wybrał dobrze znanego parafianom 45-letniego Rafała Gembarowskiego – sołtysa Trzebicka, radnego Rady Gminy Cieszków, kierowcę i strażaka Wojskowej Straży Pożarnej w Miliczu, który wychowuje wraz z żoną Katarzyną 2 synów (tel. 607 880 682).
– Powierzona mi funkcja to dla mnie zaszczyt i duża odpowiedzialność. Naszym obowiązkiem jako społeczeństwa jest reagowanie na wszelkie formy przemocy wobec dzieci. Jako osoba zaufana będę stał na straży praw małoletnich w parafii i obiecuję, że nie zbagatelizuję żadnej zgłoszonej mi sprawy. Deklaruję oczywiście anonimowość – mówi Rafał Gembarowski.
„W parafii św. Andrzeja Boboli w Miliczu obowiązują standardy ochrony małoletnich i osób prawnie z nimi zrównanych, zgodnie z obowiązującym prawem państwowym (tzw. ustawą Kamilka) i kościelnym” – czytamy na stronie internetowej parafii św. Andrzeja Boboli (w zakładce „Ochrona małoletnich”), gdzie można również zapoznać się z kompletem dokumentów: Standardami ochrony małoletnich, Ustawą o obowiązku troski o ochronę dzieci i młodzieży w Archidiecezji Wrocławskiej czy Wytycznymi dotyczącymi ochrony dzieci i młodzieży w Archidiecezji Wrocławskiej. Na stronie internetowej parafii brak jednak informacji o osobie zaufania publicznego.
– Jesteśmy w trakcie ustalania osoby zaufanej. To nie są proste sprawy. Musi to być osoba cieszącą się zaufaniem w społeczeństwie – powiedział nam proboszcz parafii św. Andrzeja Boboli ks. Zbigniew Słobodecki.
Osoby zaufanej nie ma także jeszcze np. parafia NSPJ w Pakosławsku.
– Proponowałem tę funkcję jednej osobie, ale odmówiła. Będę starał się wyznaczyć osobę zaufaną, ale nie jest to łatwe, bo to nie może być przypadkowa osoba. Musi to być parafianin cieszący się zaufaniem społecznym. W naszej parafii nie widzę zbyt dużego zagrożenia, jeśli chodzi o ewentualnie łamanie praw małoletnich, bo bardzo mało dzieci i młodzieży uczestniczy we mszach świętych – mówi proboszcz ks. Piotr Rapacz.
Parafia św. Anny w Miliczu oraz parafia św. Maksymiliana Marii Kolbego w Krośnicach również nie mają jeszcze osoby zaufanej.
– Osobę zaufaną wybierzemy na pewno na spotkaniu Rady Parafialnej, które odbędzie się po Wszystkich Świętych. Imię, nazwisko i kontakt telefoniczny do wyznaczonej osoby podamy w kościelnej gablocie – zapewnia proboszcz krośnickiej parafii ks. Jan Banik.
W parafii św. Jana Chrzciciela w Kuźnicy Czeszyckiej, jak poinformował nas proboszcz ks. Mariusz Kamiński, osoba zaufania publicznego jest wyznaczona już od 15 sierpnia. Jest nią dobrze znana lokalnej społeczności Jolanta Kosela, która pracuje w miejscowej szkole podstawowej i aktywnie uczestniczy w życiu parafii.
Parafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Sułowie ma aż dwie osoby zaufania. Są nimi katechetki Urszula Sorbicka i Mirosława Mulik.
– Uczymy dzieci i młodzież, że mają prawo powiedzieć „nie” każdemu zachowaniu, które sprawia, że czują się zagrożeni lub niekomfortowo; że każdy jest ważny i ma prawo do bycia traktowany z godnością; że trzeba sobie pomagać i szanować się nawzajem; że należy reagować na krzywdę innych i zgłaszać takie sytuacje osobie dorosłej. Przygotowaliśmy kolorowe plakaty na ten temat, które wywieszone zostały w naszym oratorium – mówi ks. Wiesław Żygadło, proboszcz sułowskiej parafii, która również opublikowała na swojej stronie internetowej Standardy ochrony małoletnich. Są one spójne z prawem państwowym i normami Archidiecezji Wrocławskiej.